Stanowisko w sprawie wyrażenia sprzeciwu wobec planowanych do realizacji na terenie gminy Narewka zadań inwestycyjnych wskazanych w „Planie Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na lata 2023-2028”

Rada Gminy Narewka reprezentując lokalną społeczność stanowczo przeciwstawia się planowanym zadaniom inwestycyjnym, polegającym na:

- podniesieniu rzędnej, o 3 m składowiska odpadów w Olchówce, znajdującego się na działce o nr. 405, 407, 409 w miejscowości Olchówka (obecnie działka o nr 1180) oraz

- budowie na obszarze ww. instalacji tlenowej stabilizacji odpadów w układzie zamkniętym oraz plac dojrzewania kompostu w pryzmach, - zwanej dalej „kompostownią”

wskazanych do realizacji przez MPO Sp. z o.o., ul. 42 Pułku Piechoty 48, 15-950 Białystok w „Planie Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na lata 2023-2028”.

        Rażące jest nieuwzględnienie przedłożonych przez społeczność Gminy Narewka, w tym osoby i indywidualne i instytucje, uwag przedłożonych w ramach pierwszych konsultacji społecznych. Uzasadnienie  przyjętego stanowiska ograniczyło się jedynie do stwierdzenia, iż zadania są:

- „spójne z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2028”;

- „budowa kompostowni odpadów znajduje się na liście priorytetowych potrzeb inwestycyjnych”;

- „rozbudowa istniejącego składowiska obejmująca podniesienie rzędnej wydaje się być korzystniejszym rozwiązaniem z punktu widzenia środowiska naturalnego niż przeznaczanie nowych, bardzo dużych powierzchni terenu pod tego rodzaju inwestycję”.

Użycie ogólnego sformułowania „zadanie wydaje się być korzystniejszym rozwiązaniem” wskazuje na bezzasadną i nieobiektywną opinię o danych inwestycjach.

W uzasadnieniu o którym mowa ograniczono się do stwierdzenia, że zadania są spójne z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2028, przez co nie wzięto pod uwagę zapisów w Planie Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na  lata 2023 - 2028. Fakt ten został podkreślony w składanych uwagach tj.: realizacja zadań inwestycyjnych w żaden sposób nie wpisuje się w priorytety, cele ani kierunki działań przyjęte w PGO WP 2023-2028, wręcz są one sprzeczne z dwoma z czterech głównych celów, tj.:

„1.  Ograniczenie  wytwarzania  odpadów  wraz  z podniesieniem  świadomości  ekologicznej społeczeństwa  w zakresie  zapobiegania  powstawaniu  odpadów  oraz  właściwego postępowania z odpadami.” oraz

„2.  Zwiększenie udziału odzysku, w szczególności ilości odpadów przekazywanych do recyklingu oraz zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów.”, a także z dwoma kierunkami działań:

„11. Minimalizacja ilości kierowanych do składowania odpadów komunalnych oraz pochodzących z przetworzenia odpadów komunalnych nie nadających się do przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu poprzez zagospodarowanie tych odpadów w procesach termicznego przekształcania z odzyskiem energii;” i

„16. Bezpieczne składowanie odpadów powstałych po przetwarzaniu odpadów, w tym stabilizatu, które nie mogą zostać poddane innym procesom przetwarzania, w tym recyklingowi;”.

Należy zaznaczyć, iż zgodnie z zapisami KPGO 2028 budowa składowisk lub ich rozbudowa powinna zostać ograniczona wyłącznie do potrzeb wynikających z ilości odpadów wytwarzanych w instalacjach do przetwarzania odpadów komunalnych, dla których nie ma innej możliwości przetwarzania.

Rozwiązanie polegające na intensyfikacji eksploatacji składowiska odpadów MPO w Olchówce jest przejawem utrzymywania dotychczas funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami opartego na ich składowaniu, podczas gdy przepisy prawa wspólnotowego i krajowego zmierzają ku wdrażaniu gospodarki obiegu cyrkularnego i polityce „zero waste”, co z kolei wskazuje na niezgodność z zakresie prawa wspólnotowego i krajowego, m.in. w zakresie gospodarowania odpadami, w szczególności gospodarki obiegu cyrkularnego.

Zgoda na podniesienie rzędnej składowanych odpadów stanowi de facto zgodę na kumulowanie i ekspansję negatywnego oddziaływania wysypiska na stan zdrowia mieszkańców i kondycję biologiczną gatunków chronionych występujących na obszarze Natura 2000, sąsiadującym z przedmiotowymi inwestycjami.

Zgodnie z informacją zamieszczoną w treści „Podsumowania przebiegu strategicznej oceny oddziaływania na środowisko”, w okresie trwania konsultacji wpłynęło do Zarządu Województwa około 2.000 formularzy ankiet złożonych przez osoby fizyczne, a dotyczących inwestycji składowiska odpadów w Olchówce. Brak informacji o liczbie formularzy przy opisach innych inwestycji wskazanych w projekcie PGO WP, pozwala sądzić, iż sprawa składowiska odpadów MPO w Olchówce budziła największe kontrowersje w odczuciu opinii publicznej.

Największym atutem Gminy Narewka jest przyroda.

Tereny przyrodniczo cenne zajmują ok. 99 % powierzchni gminy. Cztery rezerwaty przyrody, w tym Leśny Kompleks Promocyjny Puszcza Białowieska, obszar chronionego krajobrazu Puszczy Białowieskiej oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Narwi, liczne pomniki przyrody, a także użytki ekologiczne ekosystemu bagiennego stanowią o dużym potencjale przyrodniczym, a tym samym i turystycznym gminy. Gmina Narewka leży również w obszarze Natura 2000, programu sieci obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium Unii Europejskiej. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważane są za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Bogate walory przyrodnicze świadczą o dużym potencjale turystycznym gminy, dającym znaczące możliwości rozwoju rozmaitych form rekreacji, od agroturystyki przez turystykę krajobrazową, po kwalifikowaną i specjalistyczną. Planowane do ujęcia w PGO WP na lata 2023-2028 ww. inwestycje wpłyną negatywnie na walory przyrodnicze i turystyczne gminy Narewka oraz zahamują jej rozwój.

W świetle faktów, iż Ministerstwo Klimatu i Środowiska zakończyło 03 grudnia 2023 r. konsultacje społeczne projektu Planu zarządzania Obiektem Światowego Dziedzictwa Białowieża Forest (polska część) oraz przystąpienia przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Białymstoku do opracowania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska PLC200004, symboliczna staje się sytuacja, w której obok wdrażanych planów ochrony przyrody umożliwiane jest lokowanie uciążliwych inwestycji w cennym przyrodniczo obszarze.

Mając powyższe na względzie Rada Gminy Narewka zdecydowanie sprzeciwia się planom rozbudowy składowiska odpadów i kompostowni w Olchówce oraz wnioskuje o wykreślenie powyższych zadań inwestycyjnych, ujętych w Załączniku nr 1 - Plan inwestycyjny do Planu Gospodarki Odpadami Województwa Podlaskiego na lata 2023 – 2028, w tabeli nr 20 poz. 2 i tabeli nr 25 poz. 2.